3. sınıf çarpma
Not: Aşağıdaki bazı şekiller ve/veya olaylar ve/veya ölçüler gerçek değildir.Anlatım kolaylığı için gerçek gibi şekillendirilmiş ve/veya anlatılmıştır.
- Toplama işlemindeki toplanananlar aynı ise bu toplama işlemi tekrarlı toplamadır.Örnek olarak 4 + 4 + 4 işlemi gibi.
- Çarpma işlemi aslında tekrarlı toplamanın kısa yoludur.
- Çarpma işlemindeki bir çarpan diğer çarpan sayısı kadar tekrarlı toplanmaktadır.
-
3 x 4 işlemi
- 4 + 4 + 4 ( üç tane dördün tekrarlı toplanması) veya
- 3 + 3 + 3 + 3 ( dört tane üçün tekrarlı toplanması)
-
5 x 6 işlemi
- 6 + 6 + 6 + 6 + 6 ( beş tane altının tekrarlı toplanması) veya
- 5 + 5 + 5 + 5 + 5 + 5 ( altı tane beşin tekrarlı toplanması)
Çarpma işleminin kat anlamı
- Ritmik sayarken söylenen sayılar ileriye doğru kaçar sayıyorsak o sayının katlarıdır.
- Ritmik saymada söylenen sayılar bir sayı örüntüsüdür.Bu örüntüdeki sayının sıra numarası ritmik saymada kaçar sayıyorsak o sayının adım numarası kadar katıdır.
-
2 , 4 , 6 , 8 , 10 .... 2 nin katlarıdır.
- 4 söylenen 2. sayı olduğundan 2 nin 2 katıdır.
- 10 söylenen 5. sayı olduğundan 2 nin 5 katıdır.
- Söylenen 9. sayı 2 nin 9 katıdır ve bu sayı 9 x 2 işlemi ile 18 olur.
-
3 , 6 , 9 , 12 , 15 .... 3 ün katlarıdır.
- 9 söylenen 3. sayı olduğundan 3 ün 3 katıdır.
- 12 söylenen 4. sayı olduğundan 3 ün 4 katıdır.
- Söylenen 10. sayı 3 ün 10 katıdır ve bu sayı 10 x 3 işlemi ile 30 olur.
-
5 , 10 , 15 , 20 , 25 , 30 .... 5 in katlarıdır.
- 5 söylenen 1. sayı olduğundan 5 in 1 katıdır.
- 10 söylenen 2. sayı olduğundan 5 in 2 katıdır.
- Söylenen 8. sayı 5 in 8 katıdır ve bu sayı 8 x 5 işlemi ile 40 olur.
-
7 , 14 , 21 , 28 , 35 .... 7 nin katlarıdır.
- 14 söylenen 2. sayı olduğundan 7 nin 2 katıdır.
- 35 söylenen 5. sayı olduğundan 7 nin 5 katıdır.
- Söylenen 7. sayı 7 nin 7 katıdır ve bu sayı 7 x 7 işlemi ile 49 olur.
-
10 , 20 , 30 , 40 , 50 .... 10 un katlarıdır.
- 30 söylenen 3. sayı olduğundan 10 un 3 katıdır.
- 40 söylenen 4. sayı olduğundan 10 un 4 katıdır.
- Söylenen 12. sayı 10 un 12 katıdır ve bu sayı 12 x 10 işlemi ile 120 olur.
-
100 , 200 , 300 , 400 , 500 .... 100 ün katlarıdır.
- 100 söylenen 1. sayı olduğundan 100 ün 1 katıdır.
- 500 söylenen 5. sayı olduğundan 100 ün 5 katıdır.
- Söylenen 6. sayı 100 ün 6 katıdır ve bu sayı 6 x 100 işlemi ile 600 olur.
İki basamaklı sayıların çarpımı
- İki basamaklı sayılar çarpılırken önve birler basamağındaki rakamlar çarpılır ve çizgi altına yazılır.
- Sonra onlar basamağındaki rakamlar çarpılır.Bunun sonucu önceki yazılanın altına ama bir basamak sola doğru yazılır.Çünkü bu çarpım onlukların çarpımıdır.
- En son olarak yapılan çarpım sonuçları toplanır.
10 , 100 ile kısa yoldan çarpma
Bir doğal sayıyı 10 ile çarparken sayının sağ tarafına bir sıfır , 100 ile çarparken de iki sıfır eklenir.
- 27 x 10 işleminde 27 sayısının sağına 0 konulursa sonuç 270 olarak bulunur.
- 5 x 100 işleminde 5 sayısının sağına 00 konulursa sonuç 500 olarak bulunur.
Çarpan değişmesinin çarpıma etkisi
Bir çarpma işleminde bir çarpan bir arttırıldığında çarpım diğer çarpan kadar artar , bir azaltılırsa diğer çarpan kadar azalır.
1.çarpan | 2.çarpan | Çarpım | ||
---|---|---|---|---|
4 | x | 1 | = | 4 |
4 | x | 2 | = | 8 |
4 | x | 3 | = | 12 |
Yukarıdaki tabloda 2.çarpan birer artarken çarpım diğer çarpan kadar dörder artmaktadır.
1.çarpan | 2.çarpan | Çarpım | ||
---|---|---|---|---|
9 | x | 5 | = | 45 |
8 | x | 5 | = | 40 |
7 | x | 5 | = | 35 |
Yukarıdaki tabloda 1.çarpan birer azalırken çarpım diğer çarpan kadar beşer azalmaktadır.
2 problem ve çözümü
ProblemMeryem beş ay boyunca aylık 150 TL para biriktirmiştir.Biriktirdiği paranın 525 TL si ile okul alışverişi yapmıştır.Buna göre biriktirdiği parası ne kadar kalmıştır?
Çözümü- 5 x 150 işlemi ile biriken paranın 750 TL olduğu tespit edilir.
- 750 - 525 işlemi ile de sorunun cevabı 225 olarak bulunur.
140 yolcusu olan bir gemi 7 limana uğramış ve her limanda 60 yolcu daha almıştır.
Buna göre gemide kaç yolcu olmuştur?
- 7 x 60 işlemi ile toplam 420 yolcu alındığı tespit edilir.
- 140 + 420 işlemi ile de sorunun cevabı 560 olarak bulunur.